Nếu tủy răng nhiễm trùng không được điều trị, nó có thể gây đau đớn, mất răng hay tổn thương nghiêm trọng chóp chân răng (vùng xương hàm). Điều trị tủy răng là biện pháp cuối cùng để cứu răng trước khi răng mất. Nhổ răng để tránh nhiễm trùng không được khuyến khích trừ khi có kế hoạch phục hồi lại răng mất.
Điều trị tủy răng là gì?
Điều trị tủy răng là chỉ định thường dùng cho răng có tủy răng bị viêm nhiễm hoặc hoại tử. Đây là một quy trình điều trị khá phức tạp bao gồm: làm sạch mô tuỷ, giảm viêm nhiễm và diệt vi khuẩn, chuẩn bị hình dạng các ống tuỷ, cuối cùng là trám bít khít kín các ống tuỷ.
Viêm tủy răng hoặc nhiễm trùng tủy răng, răng chết tủy có thể là kết quả của nhiều nguyên nhân như: sâu răng, bọc răng sứ hỏng, miếng trám hỏng, nứt hoặc sứt mẻ răng,…
Ngoài ra, chấn thương răng (va đập mạnh) có thể gây tổn thương gây chết tuỷ mặc dù răng không bị sâu răng, sứt mẻ.
Điều trị tủy còn được gọi dưới các tên thông dụng như: “chữa tủy răng”, “lấy tủy răng” “lấy gân máu răng” “điều trị viêm tủy răng”,…Nhưng trong chuyên môn thì gọi là Nội Nha (Endodontics), một chuyên khoa sâu khá phức tạp trong nha khoa.
Các nha sĩ tổng quát vẫn có thể điều trị tủy răng một cách đơn giản. Nhưng để điều trị theo quy trình chuyên sâu với máy móc hiện đại thì cần các Bác Sĩ Nội Nha đảm nhận.
Do tỉ lệ thành công lâu dài của điều trị tuỷ là khá thấp so với các điều trị khác trong nha khoa. Nên để đảm bảo điều trị thành công tỉ lệ đạt hơn 80-90% thì bạn nên chọn bác sĩ chuyên sâu về nội nha (Endodontist) thực hiện. Nhất là đối với các răng hàm số 6/7/8 hoặc răng có nhiễm trùng nặng, phức tạp.
Khi nào răng cần phải điều trị tủy răng?
Để chẩn đoán xác định khi nào bạn cần phải điều trị tủy răng là có tiêu chuẩn khoa học. Nhưng vẫn có 1 phần nghệ thuật và kinh nghiệm cùng nhạy cảm của bác sĩ về tình trạng hiện tại của tuỷ răng.
Việc tủy răng thực sự nằm ở giai đoạn nào của tiến trình viêm tuỷ sẽ quyết định phương pháp điều trị nào là phù hợp, bảo tồn hay là lấy đi toàn bộ tuỷ răng?
Đó là lý do mà bạn cần gặp một bác sĩ chuyên gia có kinh nghiệm. Tuân theo các khuyến cáo cập nhật mới nhất từ các nghiên cứu, sử dụng đầy đủ các máy móc hỗ trợ chẩn đoán. Một bác sĩ nôn nóng chẩn đoán xác định viêm tủy có thể chỉ định sai điều trị cho tuỷ răng và không thể phục hồi khi tủy răng đã bị lấy đi
Để chẩn đoán khi nào bạn cần điều trị tủy, bác sĩ cần xác định là tuỷ răng bên trong đã chết hay đang chết đi – hoặc viêm nhưng có khả năng phục hồi. Các triệu chứng sau thường là biểu hiện của viêm nhiễm tủy răng.
Cơn đau kéo dài
Bác sĩ sẽ hỏi bạn về phản ứng của răng với nóng và lạnh. Khi bạn uống nước lạnh răng có bị ê buốt nhiều? Cơn ê đau kéo dài bao lâu? Đó là cách bác sĩ tìm hiểu liệu bạn có “cơn đau kéo dài” của tuỷ răng hay không.
Đau kéo dài nghĩa là cơn đau cứ còn âm ỉ ở vị trí răng và quanh răng sau khi có kích thích.
Không phải cơn đau kéo dài thì đau ê sẽ nhanh chóng hết sau vài phút. Khi như vậy thì tuỷ răng của bạn vẫn còn sống để hồi phục ngay sau kích thích nóng/ lạnh. Nghĩa là mô tuỷ có khả năng tự phục hồi khỏi viêm tuỷ.
Nếu bạn uống nóng/ lạnh mà ê buốt vẫn kéo dài trong 1 hoặc vài giờ tiếp theo thì là “cơn đau kéo dài”. Nghĩa là tuỷ răng bạn không phục hồi và mô tuỷ gần như đã chết đi.
Đau khi thay đổi tư thế:
Cơn đau của răng có trầm trọng hơn khi bạn nằm xuống hay đứng ngay đột ngột. Hoặc khi bạn chạy vận động mạnh? Đó có thể là dấu hiệu của áp-xe mủ, hoặc răng chết tuỷ.
Cơn đau đột ngột
Nếu cơn đau răng bắt đầu khi có kích thích nóng/ lạnh thì tủy răng bạn còn có thể phục hồi. Nhưng nếu bạn đang ngồi và đang không làm gì mà vẫn có 1 cơn đau thì đó có thể là răng chết tủy.
Lỗ dò mủ trên nướu răng
Một lỗ dò là 1 nốt trắng hoặc đỏ hay vàng, dạng nốt mụn nhọt ngay trên nướu răng. Thường nằm ngay chỗ răng đang đau hoặc gần đó.
Lỗ dò sẽ nói cho bác sĩ biết là sự viêm nhiễm đang xảy ra. Mủ – máu – dịch viêm sẽ cố gắng thoát ra khỏi cơ thể qua các lỗ này. Bác sĩ cần các hỗ trợ về X-quang để xác định răng nào đang có áp-xe mủ có lỗ dò.
Áp-xe răng
Một áp-xe thường biểu hiện trên phim x-quang. Về cơ bản nó là một lỗ trên xương hàm sẽ cho thấy một vùng đen trên phim X-quang. Xương sẽ bị tiêu đi do sự viêm nhiễm thoát ra từ chóp răng của phần tủy viêm và hoại tử.
Vùng này lớn dần và dẫn đến mất xương lan rộng, hình thành nang quanh chóp răng.
Áp xe răng có thể đi cùng cơn đau khủng khiếp cấp gọi là áp-xe quanh chóp răng cấp tính. Hoặc đau ít và lan rộng từ từ gọi là áp-xe quanh chóp răng mạn tính.
Cơn đau lan rộng
Nếu cơn đau không chỉ ngay 1 răng mà còn đau lan đến các phần khác của cơ thể. Ví như xương hàm, rồi lan đến tai, các răng xung quanh,…Thì đó có thể là bạn bị áp-xe nhiễm trùng lan rộng từ tuỷ răng. Điều này có thể rất nguy hiểm và ảnh hưởng đến tính mạng nếu không điều trị kịp thời.
Lợi ích của điều trị tủy răng
Nếu bạn đang phải chịu đựng những cơn đau do viêm tủy răng thì có rất nhiều lý do để chọn điều trị tuỷ thay vì chọn nhổ bỏ chiếc răng đau. Trong đó lợi ích giữ lại được răng thật là lý do hàng đầu.
Ngăn chặn sự lan rộng nhiễm trùng đến các răng kế
Đau răng do viêm tuỷ là xuất phát từ nguyên nhân nhiễm trùng. Các vi khuẩn xâm nhập từ lỗ sâu tấn công tủy răng và vùng chóp răng. Điều trị tuỷ là liệu pháp giúp làm sạch các vi khuẩn và mô viêm nhiễm này.
Một khi vi khuẩn được lấy đi, hệ thống ống tủy răng được làm sạch thì sẽ ngăn chặn được các cơn đau răng. Răng được điều trị tủy phải được trám bít và lèn chặt hệ thống ống tủy bằng vật liệu mềm phù hợp. Khi đó sẽ không còn nơi trú ngụ cho vi khuẩn tái phát triển.
Phục hồi hình dạng và thẩm mỹ của răng
Điều trị tuỷ là một phần bắt buộc của tiến trình điều trị phục hồi một răng sâu vỡ lớn có viêm tuỷ. Sau khi điều trị tuỷ, răng sẽ được kết thúc với 1 mão răng hoặc 1 miếng trám màu răng.
Mục đích điều trị tuỷ răng là cứu sống răng
Điều trị tuỷ là lựa chọn phương pháp cứu sống răng đã bị viêm nhiễm. Bạn sẽ không còn lo về việc nhiễm trùng, đau răng hay phải nhổ răng. Sau khi điều trị tuỷ đúng, răng bạn sẽ khôi phục được tình trạng khỏe mạnh. Và đảm nhận chức năng ăn nhai như bình thường.
Tiết kiệm chi phí và hiệu quả
Nhổ răng dường như đơn giản hơn, nhưng thực sự lại mất nhiều thời gian để điều trị với nha sĩ hơn. Đó là khi bạn cần phải trồng lại răng đã nhổ với vô số lần hẹn làm răng giả, cầu răng, thậm chí implant. Chi phí sẽ cao thêm hơn cho mỗi lần thay thế phục hình. Hầu hết các bảo hiểm có chi trả cho điều trị viêm tủy.
Phòng ngừa mất răng và tiêu xương hàm
Một ưu điểm chính của điều trị tuỷ là tính bảo tồn răng và xương hàm, khi răng được cứu giữ lại và hết nhiễm trùng, răng
Cải thiện sức khỏe răng miệng và sức khỏe toàn thân
Sâu răng và viêm nhiễm trong miệng có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe toàn thân. Một người với sức khỏe răng miệng kém với nhiều bệnh lý sâu răng, viêm nướu – nha chu, viêm tuỷ…Sẽ có nhiều nguy cơ bệnh lý phức tạp như tiểu đường, tim mạch, nhiễm trùng tiêu hoá, hô hấp,…
Quy trình điều trị tủy răng
Điều trị tủy thông thường có thể diễn ra trong một hoặc hai lần hẹn, một vài trường hợp phức tạp có thể từ 3 lần trở lên mới hoàn thành.
Bước 1: Thăm khám
Bác sĩ chuyên nội nha và điều trị tủy răng sẽ thăm khám và chụp các phim x-quang chẩn đoán cần thiết. Bác sĩ có thể cần một số thực hiện 1 số test về độ sống tuỷ răng, đánh giá mức độ viêm tủy,… Tuỳ theo máy móc và công cụ hiện đại mà phòng khám có.
Sau đó bác sĩ sẽ đưa ra các hướng điều trị và giải thích lợi ích cũng như tỷ lệ thành công lâu dài cho bệnh nhân lựa chọn.
Bước 2: Chuẩn bị, cô lập răng và gây tê răng
Bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ răng cần điều trị tuỷ. Sau khi răng đã tê, bác sĩ mới đặt 1 tấm cao su bảo vệ gọi là “đê cao su” (dental dam). Tấm này có tác dụng cô lập răng cần điều trị tủy khỏi nước bọt và giữ răng sạch khuẩn trong suốt quá trình điều trị.
Bước 3: Lấy tủy răng và tạo hình ống tủy
Bác sĩ nội nha sẽ mở một đường vào buồng tuỷ trên thân răng. Sử dụng các dụng cụ rất nhỏ là các cây trâm nội nha để lấy sợi tuỷ (gân máu), làm sạch buồng tuỷ răng và các ống tủy trong chân răng. Các ống này được sửa soạn và tạo hình dạng thuôn để chuẩn bị cho giai đoạn trám bít ống tuỷ.
Giai đoạn này bệnh nhân cần chụp nhiều phim X-quang. Kết hợp với các máy móc định vị chóp chân răng hiện đại nhằm xác định chính xác chiều dài ống tủy, số lượng và hình dạng ống tủy.
Việc sửa soạn hình dạng tốt các ống tuỷ mang tính quyết định đến sự tiêu diệt vi khuẩn ẩn trú bên trong chân răng. Và xa hơn là thành công lâu dài của điều trị tủy.
Thời gian cho giai đoạn này dao động khá nhiều tùy thuộc vào mức độ phức tạp của hình dạng ống tủy chân răng (rất nhiều biến dạng). Kinh nghiệm – kỹ năng của nha sĩ, máy móc hiện đại hỗ trợ có thể giúp giảm thời gian điều trị.
Bước 4: Trám bít ống tuỷ răng
Sau khi buồng tuỷ và ống tủy được sạch sẽ và sửa soạn, tình trạng viêm nhiễm đã được kiểm soát thì bác sĩ trám bít hoàn toàn khít kín với vật liệu có tính tương hợp sinh học. Vật liệu bít tuỷ này thường mềm như cao su và gọi là Gutta-percha. Cùng với một loại xi-măng trám bít tủy răng.
Sự khít kín của vật liệu trám tủy nhằm đảm bảo không có khoảng hở cho vi khuẩn không gian để phát triển. Góp phần vào sự thành công lâu dài của điều trị tủy.
Thông thường sau giai đoạn này bác sĩ chỉ trám tạm thời phần bên trên của răng cho đến khi xác định điều trị tủy thành công và bắt đầu trám phục hồi răng vĩnh viễn.
Bước 5: Tái khám điều trị tuỷ
Sau lần hẹn sau cùng với bác sĩ nội nha, răng đã được xác định điều trị tủy thành công sẽ được chuyển cho bác sĩ phục hình răng để thực hiện 1 mão răng toàn phần hoặc bán phần. Phần này rất quan trọng với răng đã điều trị tuỷ, vừa để phục hồi khả năng ăn nhai. Và cũng để bảo vệ răng đã nội nha do răng trở nên yếu và dễ vỡ hơn răng còn nguyên vẹn.
Một số trường hợp răng đã vỡ mất hầu hết cấu trúc thân răng (chỉ còn chân răng nguyên vẹn). Bác sĩ phục hình có thể đặt các cây “chốt tủy răng” vào chân răng đã điều trị tuỷ và tái tạo 1 phần thân răng. Sau đó thực hiện mão răng bình thường lên trên.
Thực hiện phục hồi trên răng đã điều trị tủy, còn gọi là bọc mão răng đã lấy tủy là khâu rất quan trọng ngay sau điều trị. Đa số các răng đã lấy tuỷ bị mẻ vỡ khi ăn nhai vì không được phục hồi bảo vệ, dẫn đến phải nhổ răng hoặc các điều trị phức tạp hơn.