Mòn cổ răng là gì? Nguyên nhân mòn cổ răng và hậu quả

Mòn cổ răng (mòn cổ chân răng) là tổn thương khuyết lõm trên bề mặt răng ngay viền nướu, làm mất đi cấu trúc khỏe mạnh bảo vệ răng. Bạn sẽ ê buốt thậm chí đau nhức nếu chỗ khuyết mòn gây tổn thương tủy răng. Cùng tìm hiểu nguyên nhân gây ra mòn cổ chân răng và hậu quả của nó.

Chẩn đoán và điều trị hiệu quả các tổn thương mòn cổ chân răng, là rất quan trọng để giúp bạn duy trì sức khỏe răng miệng tối ưu.

1. Mòn cổ răng là gì ?

Mòn cổ răng là sự mất mô cứng của răng, thường xảy ra ở mặt ngoài cổ răng của phần thân răng, và một phần thuộc chân răng.

Mòn cổ răng cũng được gọi là mòn cổ chân răng, hoặc khuyết cổ răng, tiêu cổ răng. Những tổn thương này đang ngày càng phổ biến, đặc biệt là ở độ tuổi thanh thiếu niên, và người lớn tuổi.

2. Độ tuổi bị tổn thương cổ răng

Một nghiên cứu báo cáo rằng tỷ lệ mòn cổ chân răng ở thanh thiếu niên, và người lớn dao động từ 11% đến 62%, và số lượng tổn thương tăng lên theo độ tuổi.

2.1 Ở người trẻ tuổi

Việc thay đổi lối sống – bao gồm cả việc gia tăng tiêu thụ đồ uống có tính axit cao, ở người trẻ tuổi: nước ngọt có gas, nước tăng lực, bia, rượu,…Răng tiếp xúc thường xuyên với lượng axit cao từ thức uống, sẽ dễ bị xoi mòn phần cổ răng, thậm chí xoi mòn các mặt khác của răng.

2.2 Ở người lớn tuổi

Để điều trị các bệnh toàn thân, người lớn tuổi thường dùng thuốc theo toa. Tác dụng phụ của thuốc có thể gây ra giảm nước bọt tiết ra, và khô miệng.

Nước bọt đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe răng miệng, giúp làm sạch khoang miệng, và làm loãng axit trong miệng.

Sự giảm tiết nước bọt, hay thói quen uống nước có lượng axit cao thường xuyên, sẽ làm mềm bề mặt răng (men răng, và ngà răng). Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình mất mô cứng ở cổ răng. Dẫn đến mòn ở vùng cổ-chân, hoặc mòn các bề mặt khác của răng.

3. Nguyên nhân mòn cổ chân răng?

Nguyên nhân chính xác gây ra khuyết cổ chân răng vẫn chưa được biết rõ. Nhưng nhìn chung, nó được chấp nhận là do nhiều nguyên nhân gây ra đồng thời.

3.1 Do axit xoi mòn

Nước bọt trong môi trường miệng thường có pH khoảng 7.0 (trung tính). Khi pH trong môi trường miệng giảm xuống, tức lượng axit trong môi trường miệng đang tăng cao.

Nguyên nhân gây tăng axit trong môi trường miệng

• Yếu tố từ bên trong như: chứng ăn vô độ, hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). 
• Yếu tố bên ngoài như:  axit từ nước trái cây, đồ uống có gas, và rượu vang, thuốc điều trị các bệnh toàn thân,…

Khi axit trong miệng tăng cao, đưa độ pH của bề mặt răng giảm xuống dưới 4.5. Dẫn đến làm mềm cấu trúc răng (men răng và ngà răng), làm mất đi các thành phần khoáng hóa (canxi) giúp răng cứng chắc. Do đó, răng sẽ dễ bị tiêu khuyết cổ răng hơn.

3.2 Do ma sát

Khi có những vật cứng, thô tiếp xúc thường xuyên với răng, hay với cường độ mạnh, có thể dẫn tới răng bị mòn cổ.

Nguyên nhân gây mòn cổ do ma sát gồm :

• Kem đánh răng kém chất lượng gây mài mòn răng nhiều
• Bàn chải răng lông cứng, thô
• Chải răng mạnh, hay chải răng không đúng cách ( chải răng theo chiều ngang) sẽ gây mài mòn vùng cổ răng. 
• Bên cạnh đó, khuyên môi kim loại, thói quen cắn tách các hạt cứng, ngậm và cắn bút chì hoặc ống hút sắt, dùng tăm xỉa răng…cũng góp phần gây khuyết cổ răng. 

Các thói quen không tốt kể trên khi tiếp xúc liên tục với phía ngoài của răng, đặc biệt ở vùng cổ răng, sẽ thúc đẩy quá trình gây tiêu mòn nặng nề hơn.

3.3 Do các lực tác động bất thường

Nghiến răng, hoặc thói quen ăn nhai đồ cứng thường xuyên, sẽ tạo ra các lực nhai quá mức. Các lực này sẽ truyền đến vùng cổ răng dưới dạng các lực uốn nén. Gây bong tróc lớp men bảo vệ răng ở vùng cổ răng.

Răng chen chúc lệch lạc, hoặc khớp cắn sai cũng gây ra các lực quá mức trên răng. Niềng răng là biện pháp khắc phục nguyên nhân gốc rễ trong trường hợp này.

Các thói quen ăn nhai không tốt, sẽ tạo các lực tác động có hại, dẫn đến mòn cổ. Thường xuất hiện ở mặt ngoài của răng, gần với nướu răng, nơi men răng yếu nhất.

Cổ răng ở trường hợp này thường sẽ hình thành tổn thương dạng lõm hình chữ V. 

4. Răng nào thường bị mòn cổ?

Mòn cổ chân răng có thể xuất hiện ở mặt ngoài bất kì vị trí răng trước, hoặc răng sau. Nhưng mặt ngoài cổ răng răng cối nhỏ hàm trên (phía sau răng nanh) , là vị trí thường xảy ra mòn cổ hơn.

5. Mòn cổ chân răng có nguy hiểm không?

Nếu không được điều trị sớm, tổn thương ở răng sẽ ngày càng trầm trọng. 

Những hậu quả có thể xảy ra :

• Nhạy cảm, ê buốt khi ăn uống đồ nóng, lạnh,..
• Nhạy cảm, ê buốt khi chải răng, hoặc khi dùng tay chạm vào vị trí.
• Đau răng, chết tủy răng cũng sẽ xảy ra khi mòn cổ xâm lấn, gây tổn hại tủy răng.

• Gãy răng xảy ra khi có lực mạnh tác động vào vị trí bị khuyết cổ răng lớn.
• Thẩm mỹ bị ảnh hưởng khi cười. Những vị trí mòn cổ thường có màu vàng sậm hoặc nâu, tùy mức độ nông, sâu của tổn thương. Và vị trí này thường là nơi dính các mảng bám khó vệ sinh. 

Do đó, chẩn đoán và điều trị sớm răng bị cổ mòn là quan trọng. Để bắt đầu thay đổi hành vi tốt hơn cho răng miệng, và tiến hành phục hồi bảo vệ răng. Giúp tránh các can thiệp phục hồi phức tạp, và tốn kém trong tương lai.

6. Điều trị mòn cổ chân răng

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra khuyết cổ chân răng. Và mức độ tổn thương nặng hay nhẹ, mà sẽ có những cách điều trị thích hợp. Nhưng chung quy thường sẽ có những biện pháp thường gặp như sau:

6.1 Mòn cổ chân răng nhẹ (tổn thương nông – mất mô cứng ít)

Đối với các trường hợp răng bị khuyết cổ nhẹ. Tổn thương ở cổ răng nông, tạo dạng khuyết mỏng do mất mô men ít.

Trường hợp nhẹ thì biện pháp điều trị phòng ngừa thường được ưu tiên, như:

• Bôi vecni flour để tăng khoáng hóa bề mặt men răng. Giúp răng giảm khả năng bị tổn thương do axit xoi mòn. Và giảm cảm giác ê buốt (nếu có) khi ăn uống đồ nóng,lạnh.

• Điều chỉnh phương pháp vệ sinh răng miệng đúng cách: chải răng đúng cách, lựa chọn bàn chải lông mềm, cùng kem đánh răng đạt chuẩn, sử dụng nước xúc miệng giảm ê buốt ( nếu bị ê buốt), dùng chỉ nha khoa để loại bỏ thức ăn dính kẽ răng, dùng máy tăm nước để làm sạch khe nướu, và vùng kẽ răng.
• Thay đổi thói quen ăn uống: nên giảm thiểu uống các nước có gas, nước tăng lực, bia, rượu,… giúp giảm thiểu thời gian, và mức độ ảnh hưởng các chất axit lên bề mặt răng.
• Hạn chế ăn nhai đồ cứng. Không nên cắn các vật cứng như: bút viết, ống hút sắt, cắn móng tay, dùng tăm cứng để xỉa răng,…
• Nếu bạn có thói quen nghiến răng, thì cần được bác sĩ chẩn đoán phát hiện sớm. Bạn sẽ được bác sĩ chỉ định các biện pháp thư giãn cơ, đeo máng nhai bảo vệ răng,…

6.2 Mòn cổ chân răng nặng (tổn thương sâu – mất mô cứng nhiều)

Đối với các trường hợp răng bị khuyết cổ nặng, tổn thương sâu, tạo dạng lõm lớn. 

Điều trị trường hợp nặng, sẽ dựa theo sự đánh giá của nha sĩ bao gồm:

• Các biện pháp phòng ngừa như bôi vecni flour, thay đổi thói quen chải răng, và có thói quen ăn nhai tốt, cho trường hợp này cũng được áp dụng nhưng chưa đủ. 
• Trám răng mòn cổ là biện pháp đơn giản, hiệu quả, ít xâm lấn để bảo vệ răng. Có thể bù đắp cho phần thiếu hổng do khuyết cổ răng. Khôi phục lại hình dáng thẩm mỹ của răng. Cũng như phòng ngừa được tốt nguy cơ xoi mòn do axit, hoặc do đồ cứng gây ra khi tạo ma sát với răng.

• Trong một số trường hợp cổ răng bị khuyết trầm trọng, gây hủy hoại sự sống tủy răng (chết tủy răng, hay hư tủy răng). Khi đó, răng bị mòn sẽ bị đau nhức, hoặc bị nhiễm trùng bên dưới chân răng. Điều trị chữa tủy răng, và bọc răng sứ sẽ cần thiết trong các trường hợp này.

Như vậy mòn cổ chân răng xảy ra phổ biến trong cộng đồng, do rất nhiều nguyên nhân. Nhưng nếu được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, nó sẽ không gây ra hậụ quả nghiêm trọng. Hoặc không làm giảm chất lượng cuộc sống như ê buốt răng, răng nhạy cảm. Hãy tạo thói quen răng miệng tốt ngay từ bây giờ như chải răng đúng cách để phòng ngừa. Và đi khám với bác sĩ chuyên khoa uy tín để được tư vấn các giải pháp can thiệp.